به گزارش خبرنگار موسیقی آرتیسفر، در تاریخچه برگزاری جشنوارههای موسیقایی در ایران سابقه نداشته است که یک ساز بهانهای برای برگزاری یک جشنواره باشد. جشنوارهای که اولینهای زیادی را یدک میکشد، مانند اولین جشنوارهای که به مناسبت یک ساز برگزار میشود یا اولین جشنوارهای که باهدف حمایت ویژه از یک منطقه بومی به اجرا در میآید و در یک کلام رویدادی که نگاه خود را از بالا به پایین آورده است و تلاش دارد، تحول بزرگی را در بزرگترین جزیره ایران رقم بزند.
جشنواره عودنوازان باهدف تبدیل جزیره عجایب هفتگانه یعنی قشم به یک برند بینالمللی در زمینه عودنوازی اولین دوره خود را برگزار کرد؛ جشنواره که تلاش دارد، تا در یک برنامهریزی دنبالهدار این منطقه را به منطقهای برای عودنوازان تبدیل کند، فرایندی که جذب گردشگران بیشتر را به این منطقه تضمین خواهد کرد. با توجه به اینکه فرهنگ نقش مهم و اساسی در جاذبه گردشگران محسوب میشود و نمیتوان برای آن مرز و خط و خطوط مشخص کرد، بنابراین جذابیتهای گردشگری قشم تنها در جاذبههای تاریخی و طبیعی آن محدود نخواهد ماند و از جذابیتهای فرهنگی برای جذب گردشگر بیشتر بهره خواهد برد، مانند همین ساز عود که بهواسطه اشتراکات فرهنگی با کشورهای حاشیه خلیجفارس میتواند نقطه اتصال بیشتری در ابعاد بینالمللی ایجاد کند.
ساز «عود» جایگاه مهمی در تاریخ موسیقی ایران بهخصوص در دوره اسلامی دارد. این ساز با عنوان «بربط» در دوره ساسانی شکوفا شد و پس از اسلام با عنوان «عود» در سرزمینهای مختلف اسلامی اشاعه یافت و در موسیقی ایران نیز تا اواخر عصر صفوی دارای اعتبار بود است. هرچند اغلب سازهای متداول در عصر ساسانی امروزه دیگر وجود ندارند و یا تغییراتی در ساختار آنها انجام شده است اما همچنان ساز عود بر اصالت خود پابرجاست و به همت بومیان جزیره قشم به نسل امروز ارث رسیده است.
پشتوانه تاریخی و قدمت این ساز این قابلیت را دارد تا در سطح جهانی و حتی بهعنوان یک برند بینالمللی مقصدی برای گردشگران باشد، چرا که جزیره قشم مهد نوازندگان و عودسازانی است که عناصر هویتی، میراثی و فرهنگی جنوب خلیجفارس را به دوش میکشند. مردمانی که نوت های موسیقیشان را بداهه مینوازند، آهنگی که در جانشان نسل به نسل چرخیده است و امروز به همت مدیران فرهنگی و اقتصادی قرار است این جزیره به پایگاهی برای عود نوازان مبدل شود، امری که مورد توجه مسئولین منطقه آزاد قشم قرارگرفته است و در یک برنامه بلندمدت با سرآغازی به نام جشنواره عود نوازان درصدد است تا صنعت گردشگری در منطقه قشم را در تعریفی جدید از جذابیت فرهنگ بومی در کنار جاذبههای تاریخی و محیطی وسعت بخشد. هرچند باید سرآغاز این حرکت را به کمی قبلتر ببریم زمانی که جشن ثبت جهانی عود به نام ایران و سوریه در جزیره قشم برگزار شد و امروز در روزهای برگزاری جشنواره عود نوازان هنرمندان این ساز بومی و ملی در کنار هم هنر و دانش موسیقایی خود را به اشتراک میگذارند تا حافظ و میراث دار ارزشمندی برای هنر این مرزوبوم باشند.
به طور کلی گردشگر و موسیقی دو پدیده جذاب و فرهنگی هستند که توجه به آنها به صورت توامان، امکان توسعه و رونق اقتصاد محلی را فراهم خواهد کرد. از آنجا که فرهنگ بومی و نمودهای آن مانند اجرای موسیقی محلی کمتر مورد توجه برنامه های گردشگری قرار گرفته است برگزاری جشنواره عود نوازان و برنامه های دنباله دار آن برای تبدیل جزیره کیش به عنوان کانون عود نوازی می تواند امکان احیا و بازخوانی آداب و رسوم کهن را فراهم کند و درآینده با یک برنامهریزی دقیق و راهبردی این طرح میتواند در کنار مزیتهای فرهنگی و بهرهمندی از توان و نیروی بومی در بخش گردشگری زمینهساز بهبود کیفیت زندگی و حفظ نظامهای ارزشی و آداب و سنن آن منطقه گردد.چرا که ساز عود بخش جداییناپذیر زندگی مردم قشم است و مردمان این دیار غم و شادی خود را از دل این ساز روایت میکنند. بنابراین تبدیل جزیره به پایگاهی برای عود نوازان یعنی بهرهمندی از داشتههای فرهنگی این منطقه و تکیه بر توان بومی برای جذب گردشگران بیشتر است. برنامههایی مانند برگزاری جشنواره و در ادامه آن برگزاری کارگاههای مداوم سالیانه در این جزیره همگی زمینهها و فرصتهایی است که میتواند از این جزیره برند موفقی برای گردشگری بسازد و مقصدی برای گردشگران داخلی و خارجی باشد.
هانیه شجاعی زند