مترجم باید وفادار به متن و متعهد به نویسنده باشد
"من باید با زبان فارسی زندگی کنم تا بتوانم کار ترجمه انجام دهم وگرنه خروجی کار همان تبدیل لغات خواهد بود."
برنامۀ گفتوگومحور جلد دوم از شبکه کتاب با حضور مهدی نوریمقدم، نویسنده، مدرس دانشگاه و مترجم کتاب «سینمای شوروی» و با اجرای میثم رشیدی مهرآبادی پخش شد.
به گزارش گروه ادبیات خبرگزاری آرتیسفر، کتاب «سینمای شوروی» به قلم ژامی میلر و ترجمۀ مهدی نوری مقدم از سوی انتشارات پیله به چاپ رسیده است که به بررسی جنبههای مختلف صنعت سینمای شوروی از جمله فرآیند تولید، اختصاص بودجه، فیلمنامه، آموزش، استودیوهای فیلمسازی و نهادهای نظارتی بر تولید فیلمهای سینمایی از آغاز ارائۀ طرح تا صدور مجوز اکران آنها پرداخته است.
نوریمقدم دربارۀ تألیف علمی، بیان کرد: حوزۀ خاطرات نگاری در ۱۵ سال گذشته که در حوزۀ تألیف علمی میگنجد، بسیار شاهکار بوده است. در حوزۀ تألیف علمی مؤلف باید تسلط و علم کافی روی مطالب خود داشته باشد و در ترجمه هم این قضیه به همان میزان حائز اهمیت است. عدهای متأسفانه به واسطۀ نرمافزارها و هوشمصنوعی وارد حوزۀ ترجمه شدهاند در حالی که مترجم نیستند و تنها تسلط بر بعضی کلمات کفایت نمیکند و باید فهم کاملی از متن ابتدایی داشته باشند.
وی افزود: مترجم وفادار به متن و متعهد به نویسنده است ولی مترجم باید به خوانندۀ خود هم وفادار باشد. من مترجم باید در وهلۀ اول ادیب باشم و زبان و ادبیات فارسی را بدانم تا بتوانم متن را تبدیل به جملاتی کنم که با همان آهنگ زبان فارسی زمانی که خوانندۀ من آن متن را مطالعه میکند برایش لذت بخش باشد. من باید با زبان فارسی زندگی کنم تا بتوانم کار ترجمه انجام دهم وگرنه خروجی کار همان تبدیل لغات خواهد بود.
این مترجم با اشاره به چگونگی انتخاب کتاب «سینمای شوروی»، اظهار کرد: این کتاب آغاز همکاری ما با نشر پیله بود و مدیر مطالعات این نشر با بنده تماس گرفتند و گفتند که ترجیح میدهند این کتاب را من ترجمه کنم و من هم بسیار استقبال کردم زیرا سینمای شوروی تأثیر بزرگی در تاریخ هنر سینما دارد و آنچه در حوزۀ نشر و کتاب از سینمای شوروی داریم، کتابهای هستند که دکتراحمد ضابطی جهرمی آنها را در دهۀ ۶۰ ترجمه و تألیف کردهاند.
وی در ادامه افزود: نگاه استاد ضابطی جهرمی به این نوع سینما بیشتر به دورۀ «پیشااستالین» برمیگردد. ما در سینمای شوروی مبحثی به اسم مکتب مونتاژ شوروی داریم و استالین اولین کسی بود که سینمای ایدئولوژیک را به وجود آورد. نظریهها و تئوریهای اولیۀ سینما ابتدا از شوروی شروع شد و بعد به فرانسه و آمریکا ورود کرد.
این نویسنده با اشاره به کتاب جدیدی که برای ترجمه در دست دارد، تصریح کرد: اکنون ترجمۀ کتاب «فرهنگ مدرن» اثر راجر اسکروتن از نشر پیله را انجام میدهم و محتوای آن به گونۀ فلسفی_ هنری است که ممکن است برای ترجمۀ هر پاراگراف آن یک روز زمان صرف شود.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: تمرکز من درآثار تألیفی خود و ترجمههایم بیشتر روی نثر روان و البته فارسی درست است تا سطح کتاب برای مخاطبان روان باشد و آنها را خسته نکند. همچنین در حوزۀ کتابهای تخصصی هم قرار نیست از نثر پیچیده و مصنوع استفاده کنیم و به نظرم متن باید نثری موزیکال داشته باشد تا خواننده بتواند با مطالعۀ اثر، موسیقی درون آن را احساس کند.
نوریمقدم در پایان گفت: نویسنده برای هر یک از استدلالهای خود دربارۀ وضعیت سینمای شوروی یا اعتبار بخشیدن به هر یک از استنادهای تاریخی، بخشی از سخنرانی یک مقام مهم در اتحاد جماهیر شوروی را در بخش منابع کتاب آورده است و من تمام این ارجاعات را با درج اعداد داخل پرانتز، به بخش منابع در پایان کتاب، نشانی دادهام.
گفتنی است، برنامۀ جلد دوم هر هفته دوشنبهها ساعت ۱۸ به صورت زنده از ketab.tv پخش میشود. علاقهمندان میتوانند برنامه را از آرشیو این تلویزیون مشاهده کنند.