چالشهای بلندمرتبهسازی و ایدههایی برای آینده آسمانخراشها در جهان
گروه معماری آرتسیفر: تقریباً یک قرن پیش از آن که دنیا از یک بیماری همهگیرجهانی جان سالم به در برد و در آستانه یک رکود اقتصادی ویرانگر قرار گیرد، جهان با یک گونه معماری جدید آشنا شد که کل صنعت ساخت و ساز را تغییر داد. ساختمانهای کرایسلر و امپایر استیت بلندترین سازهایی بودند که تخیل عموم را به خود جلب کردند و به نماد قدرت و ثروت تبدیل شدند.
در مدت زمان کوتاهی، آنها تقریباً در تمام شهرهای جهان با طرحهای پیشرفته ساخته شدند و گاهی قواعد مهندسی را نیز نقض کردند. اما با همه تغییراتی که در عرف معماری رخ میدهد، آینده این ساختمانها به شدت مورد انتقاد است. بیش از نیمی از ۷.۸ میلیارد جمعیت جهان در شهرها و مناطق شهری زندگی میکنند و انتظار می رود که ۲.۵ میلیارد نفر دیگر در ۲۰ تا ۲۵ سال آینده به آنها اضافه شوند.
ساختمانهای بلند سهم بسیار زیادی از منابع انرژی و مصالح را برای ساخت، نگهداری و در نهایت تخریب مصرف کرده و اثرات منفی زیانباری را به محیط زیست تحمیل میکنند که اساسا با اهداف معماری پایدار در تناقض هستند. با توجه به نیاز به بلندمرتبهسازی به علت رشد روزافزون جمعیت شهری و محدودیت زمین مناسب، طراحان و معماران به جای نفی این نوع ساخت و ساز باید به دنبال کاهش و تعدیل اثرات منفی زیست محیطی آن باشند.
ساختمانهای بلند، بهویژه ساختمانهای مسکونی، در شهرهای پرجمعیت که یافتن زمینهای خالی تقریباً غیرممکن است، به صرفه و سودمند هستند. در مناطقی مانند هند، جایی که سطح زمین به شدت مملو از عابران پیاده و تردد وسایل نقلیه است، ساختن ساختمانهای تجاری و مسکونی کممرتبه برای رفاه جسمی و روانی ساکنان ناکافی به نظر میرسد.
بنابراین معماران با ادغام فضاهای تجاری و امکانات عمومی در ساختمانهای مسکونی برای ارائه تجربهای فراگیر به ساکنان، ساختمانهای با کاربری مختلط را طراحی میکنند. برجهایی با تراسهایی در فضای باز که در پروژههای معاصر به شدت مورد توجه قرار گرفته است. در واقع فضایی مرتفع و خصوصی به دور از هیاهوی شهر در اختیار ساکنان قرار میدهند.
حتی از نظر زیبایی بصری، معماران دیگر طراحی خود را به برجهای شیشهای بسیار بازتابنده محدود نمیکنند، بلکه از چشماندازهای متنوع، حیاطهای داخلی، مصالح محلی و از عایقهای بادگیر برای بالکنها استفاده میکنند. صرفنظر از راهحلهای ظاهری آسمانخراشها برای چالشهای شهری، به نظر میرسد بسیاری از ساکنان، توسعهدهندگان و مقامات دولتی موضعی قوی در برابر آنها دارند
تغییرات در مورد آینده آسمانخراشها در سراسر جهان شروع به شکلگیری کرده است. در بعضی از کشورها قوانین و مقرراتی وضع شده که مستقیما و صراحتا سازندگان را ملزم به رعایت جهت جلوگیری از اثرات منفی زیستمحیطی میکنند. البته مقرراتی هم که جنبه پیشگیرانه دارند میتواند تاثیر بسزایی در تعدیل اثرات منفی زیست محیطی داشته باشند. به طور مثال در سال ۲۰۲۰تنها ۲۴ ساختمان بلند در بریتانیا ساخته شده که در مقایسه با سال گذشته به نصف رسیده است. طبق قوانین جدید آسمانخراشهایی بلندتر از ۱۵۰ متر به شدت محدود شده و ساختمانهایی با ارتفاع ۲۵۰ متر برای مناطقی با جمعیت کمتر از سه میلیون نفر ممنوع خواهد بود. در شهرهایی با بیش از سه میلیون نفر، دولت تصمیم گرفته است سازههایی بلندتر از ۲۵۰ متر را محدود کند.
آیا با آگاهی زیست محیطی امروزی و نیاز به سازههای بلند در مناطق متراکم، ساخت و ساز چوبی میتواند آینده ساختمانهای بلند باشد؟ طی چند سال گذشته، صنعت ساخت و ساز شاهد تغییر از فولاد و بتن به سازههای چوبی بلند بوده است و دنیای آسمانخراشها و ساختمانهای بلند را متحول کرده است. در سال ۲۰۱۷ دولت کانادا از برنامه ساخت و ساز سبز با چوب رونمایی کرد و اعلام کرد که بودجهای برای طرحهای نوآورانه با چوب اختصاص میدهد.
ادغام تکنولوژی در سیستمهای ساختمانی از جمله مسائل کلیدی است که سازندگان به آن توجه ویژه ای داشتند. ایجاد ساختمانهای مدرن با مزرعه عمودی هیدروپونیک، انرژی صفر یا حتی منفی و استفاده از تکنیکهای انرژی جدید در ساخت و ساز امکانپذیر شدهاست. در کنار این تکنولوژی طراحان به استانداردها و معیارهای کلی و سادهتر روی آوردند تا بتوانند به سرعت با مقتضیات زمان و خواستههای مردم همگام شوند.
تبدیل آسمان خراش ها به مزرعه در طراحی های جدید به وفور دیده میشود. این آسمانخراشها علاوه بر دارا بودن فضای اداری، به پرورش گیاهان و محصولات غذایی نیز برای ساکنین اختصاص داده خواهد شد.
برج جیان مو آخرین قطعه موجود در منطقه تجاری مرکزی شنژن را اشغال میکند. این برج ۲۱۸ متری، ۱۰ هزار متر مربع از فضای نمای بیرونی خود را به کشت محصولات کشاورزی اختصاص خواهد داد. تخمین زده میشود که مزرعه عمودی هیدروپونیک، سالانه حدود ۲۷۰ هزار کیلوگرم غذا تولید کند که نیازهای حدود ۴۰ هزار نفر را پوشش میدهد.
با تغییرات در ساخت و ساز میتوان به مفاد کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل که هدفش کاهش گازهای گلخانهای، تخریبات زیست محیطی و کاهش سوختهای فسیلی است ،کمک شایانی کرد.
