روایت دولتآبادی از ساعدی و نمایشنامهنویسی متعهد در ایران | سرکیسیان؛ جدال با تاریخ مجعول
گروه فرهنگ و ادبیات آرتسیفر: غلامحسین دولتآبادی، پژوهشگر و مترجم با این توضیح که مقالات پیشتر در مجله «نمایش» و فصلنامه «طبل» منتشر شده به آرتسیفر گفت: «ادبیات متعهد و مخاطرات آن»، «ساعدی و نمایشنامهنویسی متعهد در ایران»، «تاثیر نمایش کمدی غربی بر شکلدهی و گسترش زمینههای فکری انقلاب مشروطه»، «مطالعه نقش ماهنامه نمایش در شکلگیری رویکرد انتقادی در تئاتر ایران (۱۳۹۴ – ۱۳۹۷)» و «شاهین سرکیسیان؛ جدال با تاریخ مجعول» عناوین این پنج مقاله است.
او با این توضیح که ادبیات متعهد زمینه فکری گستردهای در ادبیات اواخر دهه ۳۰، ۴۰ و ۵۰ ایجاد کرد و بهعنوان شاخصه اصلی در ادبیات داستانی، شعر و نمایشنامه در نظر گرفته میشود، افزود: این خط فکری از ژان پل سارتر و آلبر کامو به ایران منتقل شده است. ادبیات متعهد به ادبیاتی گفته میشود که با دوری از شعار هنر برای هنر، برای خود، شان و تعهد اجتماعی، سیاسی و فرهنگی قائل شده و نه تنها حامل زیباییشناسی راستین بلکه حاوی مفاهیم والای انسانی است.
دولتآبادی با بیان این که در نمایشنامهنویسی فارسی از اواخر دهه ۳۰ با غلامحسین ساعدی، اکبر رادی و ابراهیم مکی وارد عصر جدید شد و توانست «نمایشنامهنویسی متعهد» نام بگیرد، ادامهداد: ادبیات انتقادی که مسئولیت اجتماعی را برای خود در نظر میگیرد و این روندی است که ادبیات نمایشی طی کرده مگر آن مسیری که حکومت پهلوی دوم برای انحراف این ادبیات متعهد ایجاد کرد و آن (کارگاه نمایش) است. در مقاله «ساعدی و نمایشنامهنویسی متعهد در ایران» میخواهم بگویم ادبیات متعهد با نمایشنامه «کار با فکها در سنگر» نوشته غلامحسین ساعدی شروع شد و سپس این متن را تحلیل کردم.
او مقاله «تاثیر نمایش کمدی غربی بر شکلدهی و گسترش زمینههای فکری انقلاب مشروطه» را علاوهبر کتاب «خنده پنهان» محصول رساله دکترایش دانست و گفت: در این مقاله تاثیر تئاتر غربی را در انقلاب مشروطه در نظر گرفتم. «مطالعه نقش ماهنامه نمایش در شکلگیری رویکرد انتقادی در تئاتر ایران (۱۳۹۴- ۱۳۹۷)» هم به سرمقالههای نصرالله قادری در مجله «نمایش» اختصاص دارد و بر چارچوب نظری مکتب فرانکفورت کار شده است. مقاله «شاهین سرکیسیان؛ جدال با تاریخ مجعول» نیز نشان میدهد چگونه تاریخنگاری جعلی باعث شد سرکیسیان برههای از تاریخ حذف شود ولی امروز میبینیم توانسته نام خود را بر سردر تئاتر نوین حک کند.