عشق تا ابد | نور ی بر هفت دهه زندگی حرفهای پرفروشترین هنرمند زن زنده جهان
گروه تجسمی آرتسیفر: یایویی کوساما پرفروشترین هنرمند زن زنده جهان است که در ۹۳ سالگی، همچنان در بیمارستان روانی که داوطلبانه در آن بستری شده و از دهه ۱۹۷۰ در آن زندگی میکند، نقاشی میکشد. برخی از آخرین ساختههای او در کنار نقاشیهای اولیه از سال ۱۹۴۵ در نمایشگاه جدیدی در موزه M+ هنگ کنگ به نمایش درآمده است. بیش از ۲۰۰ اثر در این مجموعه قرار دارد و بزرگترین نمایش آسیایی مرور آثار او در خارج از کشورش محسوب میشود.
این هنرمند ژاپنی بیشتر به خاطر مجسمههای کدو تنبل و نقاشیهای خالخالیاش که میتوانند میلیونها دلار در حراج به دست آورند، شناخته شده است. فتوژنیکترین بخشهای آثار او، از جمله چیدمانهای همهجانبه «اتاق آینه بینهایت»، که بلیتهای آن در موزههای سراسر جهان به فروش میرسد، در عصر رسانههای اجتماعی جذابیت زیادی به دست آورده است.
اما به گفته سرپرست این نمایشگاه، دوریون چونگ، کوساما بسیار بیشتر از مجسمههای کدو تنبل و الگوهای خال خالی است. او عمیقاً به فلسفه توجه دارد و شخصیتی نوآور است که چیزهای زیادی درباره خودش، آسیبپذیری و مبارزاتش به عنوان منبع الهام برای هنرش آشکار کرده است.
این نمایش با ترتیب زمانی و موضوعی، مفاهیمی را که کوساما در طول زندگی حرفهای خود در رسانههای متعددی بازبینی کرده است، بررسی میکند. برای مثال، مفهوم بینهایت به شکل نقوش تکراری، با الهام از توهمات تجربه شده در دوران کودکی ظاهر میشود، زمانی که او در اطراف خود میدید که همه چیز با الگوهای به ظاهر بیپایان تکرار میشود.
بازدیدکنندگان با دیدن نمایشگاه درک میکنند که چگونه این فرمها تکامل یافتهاند. نمایش از اتاقی پر از نقاشیهای «شبکه بینهایت» شروع میشود، از جمله اثری که در سال ۱۹۵۷ کوساما پس از نخستین بار تماشای اقیانوس آرام از پنجره هواپیما، خلق کرد.
این شبکهها بین سالهای ۱۹۶۶ و ۱۹۷۴ دوباره به شکلی که درخود محو شدهاند، ظاهر میشوند. این دوره پس از آن است که کوساما علیرغم تبعیضهایی که بهعنوان یک زن و یک ژاپنی با آن روبهرو بود، خود را در دنیای هنری تحت سلطه مردان نیویورک تثبیت کرد. در آن دوران او معتقد بود که مردان هنرمندی مانند اندی وارهول ایدههای او را کپی میکنند.
این موتیف بعداً دوباره با جلوهای جسورانه و پر جنب و جوش ظاهر میشود و سطح فرمهای آمیبمانند را در آثار منتخب «روح ابدی من» پر میکند، مجموعهای از صدها نقاشی اکریلیک که او در سال ۲۰۰۹ آغاز کرد و سال گذشته به پایان رسید. در این نمایشگاه آثار رنگارنگ «نیروی زندگی» بلافاصله بعد از اثری با عنوان «مرگ» میآید، تضادی که هم به دوگانگیهای کار کوساما و هم به مبارزات درونی زیربنای آن اشاره میکند.
سرپرست نمایشگاه میگوید: «امروزه ما عادت کردهایم که افراد درباره چالشهای سلامت روان خود صحبت کنند، اما ۶۰ تا ۷۰ سال پیش او شروع به انجام این کار کرد. این مسأله در طول زندگی و حرفهاش جریان دارد، اما هرگز در یک نقطه تاریک نمیماند. کوساما همیشه ثابت میکند که با صحبت در مورد مرگ و حتی افکار خودکشی و بیماری، اراده خود را برای زندگی دوباره بازسازی میکند. »
قسمتی دیگر از نمایشگاه قطعات کمتر شناخته شدهای از کارنامه این هنرمند را به نمایش میگذارد که مربوط به اواسط دوران حرفهای هنرمند و زمانی است که او افسرده و سرخورده به ژاپن بازگشت. در میان آنها یک مجسمه پارچهای سیاه و سفید به نام «مرگ یک عصب» وجود دارد که سال ۱۹۷۶ ساخته شده است.
نسخه ۲۰۲۲ این اثر هنری که برای M+ ایجاد شده و به «مرگ اعصاب» تغییر نام داده نیز به نمایش گذاشته شده است. این اثر در مقیاسی بسیار بزرگتر و رنگی ارائه شده و بر خلاف نسخه اصلی حس انعطافپذیری و حتی خوش بینی را در خود دارد. یک شعر همراه این اثر است که هنرمند در آن تصدیق میکند که پس از اقدام به خودکشی، اعصاب او مرده و خرد شده باقی مانده است. با این حال، پس از مدتی، یک عشق جهانی در تمام بدن او جریان یافت.
این یک قطعه غیرمعمول برای کوساما است زیرا اکثر مردم او را با کدو تنبل یا اتاقهای آینه یا فرمهای پاپ میشناسند، اما این یک مجسمه بسیار نرم است که او از سالها پیش روی آن کار کرده است.
کوساما همچنان قدرت خود را از طریق هنر حفظ میکند و مصمم است که داستانش را بازگو کند. مجموعهای از ۱۱ نقاشی که این هنرمند در سال ۲۰۲۱ شروع کرد، به نام «هر روز برای عشق دعا میکنم» در این مجموعه به نمایش درآمده است. کوساما همیشه گفته است «عشق تا ابد». او میخواهد مردم در صلح باشند و به یکدیگر اهمیت دهند.
کوساما به تازگی در یک مصاحبه کتبی کوتاه با CNN درباره تعهد خود به هنر گفته است: «من هر روز نقاشی میکشم. من به ساختن جهانی در هیبتِ زندگی ادامه خواهم داد که همه پیامهای عشق، صلح و کائنات را دربر میگیرد.»
سرپرست این نمایشگاه میگوید: «کوساما گواهی زنده است که هنر در واقع درمان است و قدرت شفابخشی قدرتمند دارد. و این درس مهمی است، به ویژه برای ما در این دوره پس از همهگیری.»