واژههای فریبکار در فارسی ایران و تاجیکان کتاب شد | کلماتی که در لفظ مشترک و در معنا متفاوتند
گروه فرهنگ و ادبیات آرتسیفر: حسن قریبی، شاعر و مدیر روابط بینالملل فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با این توضیح که کتاب «واژههای فریبکار در فارسی ایران و تاجیکان» مراحل چاپ را در انتشارات فرهنگ معاصر طی میکند به آرتسیفر گفت: واژههای فریبکار در اصطلاح زبانشناسی به لغاتی گفته میشود که در لفظ مشترک و در معنا متفاوتند. این اصطلاحات در مواردی تفیهم و تفاهم را دچار مشکل میکند. از آنجا که برای دو طرف مکالمه آشناست آنها به خطا میافتند که مفاهمه نیز انجام شده است، در حالی که نه تنها چنین اتفاقی نیفتاده بلکه از معنای قراردادی هم دورتر شدهاند.
او که حدود سه هزار واژه پیدا کرده و با شاهد مثال در این کتاب آورده است، افزود: برای درک این واژهها از کتاب «جلادان بخارا» نوشته صدرالدین عینی در سال ۱۹۲۰ تا ۲۰۲۰ یعنی صد سال را از حدود ۱۶-۱۷ متن سرشناس شعر و نثر انتخاب، کتابخوانی، مدخل گزینی، تعریفنگاری کردهام و شواهد را ارائه دادهام. در کشور تاجیکستان در بین فرهنگهای معاصری که نوشته شده قدیمیترین فرهنگ اثر صدرالدین عینی است که شاهد ندارد. فرهنگ «زبان تاجیکی» گروهی مکتوب شده و شاهد مثال دارد ولی شواهد از متون کلاسیک آمده و آن شاخصهای گویش زبان تاجیکی را ندارد. کتاب «فرهنگ تفسیری زبان تاجیکی» اثر سیفالدین نظرزاده نیز بدون شاهد مثال است.
قریبی با بیان این که کتاب «واژههای فریبکار در فارسی ایران و تاجیکان» میتواند به افرادی که در حوزه فرهنگنویسی و برگردان متون تاجیکی به فارسی و بالعکس فعالیت دارند کمک کند، ادامهداد: در کتابهایی که از تاجیکی به فارسی برگردان شده خطاهای فراوانی دیدم و مترجمان فریب همین واژههای فریبکار را خوردهاند. بهعنوان مثال، تاجیکها به «هویج» سبزی، به «آزاده» منظم و مرتب، به «برآمد» سخنرانی، به «برنده» مجری، به «دریا» رودخانه و به «ژاله» تگرگ میگویند.
حسن قریبی رئیس سابق پژوهشگاه فرهنگ فارسی- تاجیکی و رئیس سابق روابط عمومی و نماینده فرهنگستان در مجامع علمی و فرهنگی تاجیکستان بوده است. او سه مجموعه شعر با عناوین «به ناکجایی این جادهها» (پایا ۱۳۸۰)، «ما شهیدان یک اتفاقیم» (هنر رسانه اردیبهشت ۱۳۹۱) و «کوچههای کمین» در تاجیکستان انتشارات ناشر در شهر خجند را در کارنامه خود دارد. «فرهنگ املایی خط فارسی به سیریلیک تاجیکی» (سروش ۱۳۸۶) «زندهباد زبان» با عنوان فرعی سه سال در میان تاجیکان و «دستور خط فارسی تاجیکی» (فرهنگستان زبان و ادب فارسی ۱۳۸۸) از دیگر فعالیتهای او در حوزه مشترک فرهنگی ایران و تاجیکستان بهشمار میآید.