پیامدهای زیستمحیطی مصالح ساختمانی چیست؟
گروه معماری آرتسیفر: هرم غذایی برای همه ما آشناست. آنها راهنماهای بصری هستند که به ما نسبت غذاهایی را که ظاهراً باید به صورت روزانه بخوریم، به ما نشان می دهند تا سالم زندگی کنیم. متشکل از یک سری لایه ها با انواع مختلف مواد غذایی مانند غلات، آرد، چربیها، سبزیجات و غیره در پایه مواد غذایی هستند که باید در مقادیر بیشتری مصرف شوند. هرچه به سمت بالای هرم میرویم لایهها کوچکتر میشود که نشاندهنده غذاهایی است که باید کمتر یا به ندرت مصرف شوند.
هرم میتواند بسته به کشورها و فرهنگها متفاوت باشد، اما هدف اصلی آن همیشه ارائه راهنمایی برای یک زندگی متعادل است. هیچ ممنوعیتی وجود ندارد، اما برخی از مواد غذایی را نشان میدهد که باید با احتیاط مصرف شوند چون بر سلامت ما تأثیر میگذارد.
آیا میتوان این را در صنعت ساخت و ساز و ساختمانهایمان نیز تکرار کرد؟ با استفاده از همین زبان بصری قابل درک، مرکز آکادمی سلطنتی دانمارک برای معماری صنعتی (Cinark) هرم مصالح ساختمانی را توسعه داد. ایده این بود که اثرات زیست محیطی پرمصرفترین مصالح ساختمانی را با تمرکز بر تجزیه و تحلیل در سه مرحله برجسته کند: استخراج مواد خام، حمل و نقل و ساخت.
ابزار دیجیتالی امکان مقایسه تاثیر مواد در دستههای مختلف یا بین انواع مواد در همان دسته را فراهم میکند. به این ترتیب، معماران میتوانند به طور کامل از تصمیمگیری در مورد هر ماده یا مشخصات محصول در یک پروژه مطلع شوند. هدف این است که یک راه ساده برای دستیابی به یک دید کلی و سریع از پایداری نسبی مصالح ساختمانی ارائه دهند.
از طریق زبان واضح و شهودی، یک ابزار محاسباتی تعاملی و ملموس را ارائه میکند و در عین حال گفتگو را در مورد مطالعات دقیقتر درباره موقعیت هر ماده در هرم و جایگاه آن در طراحی پروژه باز میکند. همه موارد از اطلاعات موجود در اعلامیههای محصول زیستمحیطی مربوطه (EPD) ارزیابی میشوند که اثرات زیستمحیطی احتمالی ماده یا محصول را از طریق تجزیه و تحلیل استاندارد توصیف میکند و توسط متخصصان تجزیه و تحلیل چرخه حیات، توسعه داده میشود. این یک ابزار جالب برای کشف نوع تأثیر هر یک از مواد و محصولات است. در گزارش زیر، انواع مختلف تأثیرات احتمالی را برشمردیم.
توان گرمایش جهانی(GWP)
GWP در واقع همان چیزی است که به آن «ردپای کربن» محصول میگویند. از آنجایی که گرم شدن کره زمین از طریق تجمع گازهایی مانند دیاکسیدکربن و متان در اتمسفر افزایش مییابد، GWP محاسبه میکند که مقدار معینی از گاز در اتمسفر چقدر گرما را در مقایسه با جرم مشابه دیاکسیدکربن میتواند حفظ کند. هر چه ارزش GWP بیشتر باشد، تأثیر بیشتری بر گرمایش جهانی دارد. در این حالت، در حالی که ورقهای فلزی بالاترین سطح را اشغال میکنند، مواد آلی دارای نرخ منفی هستند، به این معنی که گازهای گلخانهای بیشتری نسبت به تولیدشان در طول تولید جذب میکنند.
توان تخریب لایه ازن (ODP)
برخی از گازهای آزاد شده از مواد در طول تولید میتوانند لایه اوزون را تخریب کنند که به نوبه خود محافظت در برابر تشعشعات در جو را کاهش می دهد و علاوه بر تاثیر بر روی جانوران و گیاهان، سرطان پوست را نیز افزایش میدهد. برای محاسبه ODP، گاز مورد استفاده به عنوان پایه کلروفلوئوروکربن ( CFC-11) است که در حال حاضر در بسیاری از کشورها ممنوع شده و به عنوان یک عامل دمنده فوم برای تولید پانلهای فوم قالبگیری شده و فومهای اسپری استفاده می شود. بنابراین مضرترین محصولات از این نظر، عایق های حرارتی هستند، در حالی که موادی که نیاز به فرآوری کم دارند، مانند سنگها و ورقهای مس، کمتر به این دسته کمک میکنند.
توان ایجاد ازن فتوشیمیایی(POCP)
پتانسیل ایجاد ازن فتوشیمیایی مهارتهای نسبی ترکیبات آلی فرار (VOS) را برای تولید ازن در سطح خاک کمیت میکند. در غلظتهای بالا، ازن میتواند بر سلامت انسان و طبیعت تأثیر بگذارد. استفاده از معادلهای اتیلن (C2H4EQ) به عنوان واحد شاخص اندازهگیری میشود. در حالی که مواد مبتنی بر چوب در پایینترین سطح باقی میمانند، عایقهای EPS و فولاد سازهای بزرگترین انتشار دهندهها هستند.
توان اسیدی شدن ( AP)
اسیدی شدن میتواند به اکوسیستم و به ویژه گیاهان آسیب برساند. این دسته، مقدار گازهای مسئول اسیدی شدن خاکها، آبهای زمینی و سطحی، اثرات آن بر حیوانات، اکوسیستمها و همچنین محیطهای ساختمانی را با استفاده از معادلهای دی اکسید گوگرد واحد نشانگر (SO2 EQ) تعیین میکند.
پتانسیل اوتروفیکاسیون (EP)
اوتریفیکاسیون افزایش غلظت مواد مغذی در اکوسیستمها است که میتواند باعث عدم تعادل مانند بیابانزایی شود. به عنوان مثال، تولید فولاد انتشار مقادیر زیادی اکسید نیتروژن را به دنبال دارد. در حالی که این عنصر شیمیایی برای خاک حیاتی است اما غلظت بیش از حد آن میتواند بر تنوع زیستی خاک و محیطهای آبی تأثیر بگذارد.
بنابراین، این ابزار قادر است در یک مکان و از طریق یک رابط بصری، حجم زیادی از دادهها را در مورد متداولترین مصالح ساختمانی جمع آوری کند و به طراحان اجازه میدهد تا به سرعت تاثیری که هر تصمیمدر پروژه میتواند بر محیط داشته باشد را درک کنند. توجه به این نکته ضروری است که دادههای ارائه شده ممکن است از کشوری به کشور دیگر متفاوت باشند.